GDANSK - GESCHIEDENIS

Gdansk heeft een eeuwenoude geschiedenis die begint in de 10e eeuw.

Gelegen op een kruispunt van belangrijke handelsroutes maakte Gdansk tot een ontmoetingsplaats van vele culturen, nationaliteiten en religies.

 

Door de ontwikkeling van de handel en visserij en de ambachtsgilden kreeg de stad al snel een leidende positie in Pommeren.

 

Ook toen de Teutoonse ridders ( Duitse Orde ) de stad overnamen in 1308 bleef de stad zich ontwikkelen en kreeg al snel de naam Danzig. Door onderdeel te worden van de Hanzesteden in 1361 en de snelle ontwikkeling van de haven kreeg Gdansk een sterke positie binnen Europa.

 

Nadat de Duitse Orde in 1410 was verslagen werd Gdansk onderdeel van de Poolse Kroon. Koning Kazimierz Jagiellonczyk schonk de stad onafhankelijkheid als autonome stad.

 

In de 16e eeuw bereikte de stad het aantal van 77.000 inwoners. Wat betreft rijkdom en architectonische pracht en praal kon Gdansk concurreren met elke andere stad in de Baltische regio.

1618 was voor Gdansk een hoogtepunt, het exporteerde 25 keer zoveel graan dan in 1491.

 

Maar de noordelijke oorlogen laten diepe sporen na in Polen, met name in 1648. 

De graanhandel wordt belemmerd door militaire operaties en een periode van recessie begint.

 

In 1771 nemen de buurlanden elk een stuk Polen. Pruisen neemt alles rond Gdansk, waardoor de stad wordt geïsoleerd van centraal Polen.

 

Franse, Saksische en Poolse troepen belegeren en veroveren Gdansk in 1807

In de vrede van Tilsit wordt onder auspiciën van de koning van Saksen en Pruisen in 1813-1814 de stad vrij verklaard.

 

In 1919 werd de Vrije Stad Gdansk uitgeroepen in  het Verdrag van Versaille. 

 

In 1933, toen de nazi's aan de macht kwamen, begon de fascistische teneur te escaleren in de stad. Het was op 1 september 1939 dat de Tweede Wereldoorlog begon, met schoten afgevuurd vanaf het slagschip Schleswig-Holstein. De gevechten in Westerplatte en het martelaarschap van de verdedigers van het Poolse Postkantoor openden een nieuw tragisch hoofdstuk in de geschiedenis van Gdansk. De oorlog en de felle strijd zorgden dat Gdansk volledig werd verwoest.

De wederopbouw nam tientallen jaren in beslag en Gdansk werd opnieuw de grootste Baltische haven en herwon zijn oude glorie. 

 

In december 1970 legden havenarbeiders in Gdynia en Gdansk het werk neer. De staking werd bruut door de politie onderdrukt en er vielen 41 doden. Pas 10 jaar later in augustus 1980 legden dokwerkers van de Lenin-werf in Gdansk het werk neer. Onder leiding van Lech Walesa waren de stakers ervan overtuigd dat alleen een strategie van geweldloosheid tot succes zou leiden. De staking werd omkeerbaar toen intellectuelen en de oppositie zich bij de stakers aansloten. 

De episode leidde tot de eerste legale, niet communistische vakbeweging achter het ijzeren gordijn; Solidarnosc.

Hiermee stond Solidarnosc aan de wieg van een herenigd Europa na een lange periode van Koude Oorlog.